การจัดการความปลอดภัยกระบวนการผลิต (Process Safety Management) หมายความว่า การจัดการให้เกิดความปลอดภัย การป้องกันการเกิดอุบัติการณ์และการบาดเจ็บที่เกี่ยวเนื่องกับกระบวนการผลิตที่มีการใช้สารเคมีอันตรายร้ายแรง โดยใช้มาตรการทางการจัดการและพื้นฐานทางด้านวิศวกรรมในการชี้บ่ง ประเมิน และควบคุมอันตรายจากกระบวนการผลิต และให้หมายความรวมถึงการจัดเก็บ การออกแบบ การใช้ การผลิต การบำรุงรักษา การตรวจสอบ การทดสอบและการขนส่งหรือเคลื่อนย้ายสารเคมีอันตรายร้ายแรง
วัตถุประสงค์: เพื่อป้องกันและลดผลกระทบจากการรั่วไหลของสารเคมีอันตรายร้ายแรงในกระบวนการผลิตที่เป็นผลมาจากความล้มเหลวของกระบวนการควบคุม ขั้นตอนการปฏิบัติงานและอุปกรณ์เครื่องจักรต่าง ๆ โดยมุ่งเน้นการบริหารจัดการสารเคมีอันตรายร้ายแรง (Highly Hazardous Chemicals)
ความเป็นมา: รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้มอบหมายให้หน่วยงาน Occupational Safety and Health Administration (OSHA) พัฒนามาตรฐานเพื่อป้องกันอุบัติเหตุร้ายแรงในอุตสาหกรรมเคมี โดยในปี 1992 OSHA ได้ประกาศใช้มาตรฐาน 29 CFR 1910.119 ซึ่งเป็นมาตรฐาน PSM ที่กำหนดให้โรงงานอุตสาหกรรมที่มีการใช้สารเคมีอันตรายต้องจัดทำและปฏิบัติตามแผนการจัดการความปลอดภัยกระบวนการ สำหรับ
PSM ในประเทศไทย: การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (กนอ.) ได้นำระบบ PSM มาใช้เพื่อควบคุมความปลอดภัยในโรงงานที่อยู่ในนิคมอุตสาหกรรม โดยเริ่มบังคับใช้มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 อ้างอิงข้อบังคับคณะกรรมการการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ว่าด้วยหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข ในการประกอบกิจการในนิคมอุตสาหกรรม (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2559 และ (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2563 (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม)
องค์ประกอบของระบบการจัดการความปลอดภัยกระบวนการผลิต (Process Safety Management) ตามข้อบังคับฯ มีดังนี้
การมีส่วนร่วมของพนักงาน (Employee Participation)
ข้อมูลความปลอดภัยกระบวนการผลิต (Process Safety Information)
การวิเคราะห์อันตรายกระบวนการผลิต (Process Hazard Analysis)
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน (Operating Procedures)
การฝึกอบรม (Training)
การจัดการความปลอดภัยผู้รับเหมา (Contractor Safety Management)
การทบทวนความปลอดภัยก่อนการเริ่มเดินเครื่อง (Pre-startup Safety Review)
ความพร้อมใช้ของอุปกรณ์ (Mechanical Integrity)
การอนุญาตทำงาน ที่อาจทำให้เกิดความร้อนและประกายไฟ (Hot Work Permit) และการอนุญาตทำงานพิเศษ Non-routine Work Permit)
การจัดการความเปลี่ยนแปลง (Management of Change)
การสอบสวนอุบัติการณ์ (Incident Investigation)
การเตรียมความพร้อมและการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน (Emergency Planning and Response)
การตรวจประเมินการปฏิบัติตามข้อกำหนด (Compliance Audits)
ความลับทางการค้า (Trade Secrets)